Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες συχνά εμφανίζουν προβλήματα και στην παραγωγή του γραπτού λόγου , με τη μορφή αδυναμίας κατά τη γραφή ή τη γραπτή έκφραση παρά την ηλικία και το νοητικό τους δυναμικό (Παντελιάδου, 2000). Τα προβλήματα αυτά εμφανίζονται σε δεξιότητες, όπως η ορθογραφία, το συντακτικό και η οργάνωση του γραπτού λόγου.
Ως δυσγραφία ορίζεται ως η δυσκολία στην αυτόματη ανάκληση στη μνήμη, στον έλεγχο των συνεχόμενων οπτικοκινητικών συντονισμών ανάμεσα στο χέρι, το μολύβι και το μάτι και των μυϊκών κινήσεων που χρειάζονται στη γραφή γραμμάτων ή αριθμών. Η δυσκολία της γραφής, εμφανίζεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους όπως είναι τα μεγάλα γράμματα, η δυσκολία ακολουθίας των γραμμών του τετραδίου, οι αντιστροφές γραμμάτων, το φτωχό επίπεδο ζωγραφικής, η δυσκολία συντονισμού των κινήσεων (αδεξιότητα), η κακή στάση του σώματος κατά τη γραφή (σκύψιμο), η κακή ποιότητα γραμμάτων και η δυσανάγνωστη γραφή, η οποία εκδηλώνεται ως μεμονωμένο σύμπτωμα ή αποτελεί ένα από τα συμπτώματα ευρύτερων ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Αυτή η δυσκολία νευρολογικά βασίζεται σε ποικίλους βαθμούς, που κυμαίνονται από απλό έως μέτριο. Μπορεί να διαγνωστεί και να ξεπεραστεί, αν διδαχτούν και εκτελεστούν συνειδητά οι κατάλληλες θεραπευτικές στρατηγικές. Ένα επαρκές θεραπευτικό πρόγραμμα σε γενικές γραμμές αποδίδει, αν εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα της δυσγραφίας είναι τα εξής:
- παράλειψη γραμμάτων
- αντικατάσταση γραμμάτων
- αντιστροφή γραμμάτων
- καθρεπτική γραφή
- ορθογραφικά λάθη
- δυσανάγνωστο κείμενο
- παράλειψη συνδετικών λέξεων
- ασυνέπεια στην ορθογραφία μιας λέξης
- ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί
- χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα πεζά
- δυσκολία στην οργάνωση αυθόρμητου γραπτού κειμένου
- κακή χρήση των σημείων στίξης και του τόνου
- ασταθής γραφικός χαρακτήρας
- ασταθές μέγεθος γραμμάτων
- αργοπορία στην εκτέλεση γραπτών εργασιών
- δυσκολία στην αντιγραφή
- γραφή με λανθασμένη φορά
- ανώριμη σύλληψη του μολυβιού
Η δυσγραφία μπορεί να διακριθεί σε 3 κατηγορίες:
Α) Δυσλεξική δυσγραφία: Το κείμενο είναι γραμμένο αυθόρμητα με αποτέλεσμα να μη διαβάζεται εύκολα, παρουσιάζεται προφορικός συλλαβισμός μη φυσιολογικός κατά μεγάλο βαθμό, αντιγραφή από γραμμένο κείμενο σχετικώς σε καλή κατάσταση και φυσιολογικό χτύπημα δακτύλων.
Β) Δυσγραφία εξαιτίας κινητικής αδεξιότητας: Το κείμενο είναι γραμμένο αυθόρμητα και δε διαβάζεται εύκολα, ο προφορικός συλλαβισμός είναι σχετικά σε καλή κατάσταση, η αντιγραφή γραμμένου κειμένου το κάνει ανεπαρκώς ευανάγνωστο, το σχέδιο είναι συνήθως συμβιβασμένο και το χτύπημα δακτύλων είναι μη φυσιολογικό.
Γ) Δυσγραφία εξαιτίας έλλειψης κατανόησης του χώρου: Το αυθόρμητα γραμμένο κείμενο είναι ανεπαρκώς ευανάγνωστο, ο προφορικός συλλαβισμός σχετικώς σε καλή κατάσταση, η αντιγραφή γραμμένου κειμένου το κάνει ανεπαρκώς ευανάγνωστο, το σχέδιο είναι μη φυσιολογικό και το παιδί επιτυγχάνει ομαλό χτύπημα των δαχτύλων του. Η λεπτή κινητικότητα μπορεί να ελεγχθεί με το χτύπημα των δακτύλων και με το τεστ περιστροφής του καρπού.
Κάποιες από τις στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της δυσγραφίας είναι:
- τα έγκαιρα γραπτά τεστ (για αναγνώριση της δυσγραφίας) που θα βοηθήσουν στην έγκαιρη αποκατάσταση του προβλήματος.
- η γραφή με κομπιούτερ
- η χρήση προσαρμοσμένου γραφικού εργαλείου (στυλό ή μολύβι)
- η ειδική άσκηση από γραφικές δραστηριότητες
- εάν κρίνεται απαραίτητη, η φαρμακευτική αγωγή (για παράδειγμα για τη δυστονία, για το σημαντικό τρέμουλο το οποίο μπορεί να εμποδίζει τη γραφή ή για τη ΔΕΠ-Υ).
Φωτογραφία από free stock photos from www.picjumbo.com από το Pixabay